Kontraplak
KONTRPLAK VE KAPLAMANIN KISA TARİHİ Kontrplak ve kaplama geçmişine göz atmak için tarih sayfalarını geriye doğru açmalı ve firavunların Mısır’ı yönettiği zamana dönmeliyiz. O dönemlerde, yaklaşık 4000 yıl önce antik Mısırlılar Nil Vadisi üzerine evlerini, saraylarını, tapınaklarını ve donanmalarını yaparken dikkate değer bir miktarda sedir ağacı kullanmışlardır. Ahşap kızaklarla devasa boyutlardaki taşları firavunlarının piramitlerini yapmak için taşımışlardır. Milattan Önce 1500 civarlarında bu uygarlık ahşabın başka bir kullanım şekli olan Kaplama’yı bulmuşlardır.
Kaplama (ince bir ahşap katman), bir kaplamayı altta duran başka bir maddeye yapıştırılmasıdır. Bugün Ahşap kaplamanın daha karmaşık formu olan Kontrplak üç veya daha fazla katmanın 90 dereceye kadar değişen açılar ile birleştirilmesi ile oluşur. Ahşap Kaplama çapraz katmanlı olarak birbirlerine tutkal ile yapıştırılmıştır.
Ahşap kaplamanın en eski kayıtlarına Mısır’da arkeologların topraktan çıkardığı duvar resimlerinde rastlanmıştır. Mısır mumyaları da aynı şekilde kontrplak ve kaplama tahtasından yapılma mezarlara gömülmüştür. Yaklaşık 200 yıl önce Cleopatra, Julius Cesar’ı ahşap kaplamalı ve ince işçilikli bir masada ağırlamıştır. Çinliler, Romalılar ve Yunanlılar da ahşap kaplama ve Kontrplağın ilk kullanıcıları arasındadırlar.
17. yüzyılda daha etkili aletlerin çıkması ile ahşap kaplama sanatı daha işçilikli bir hale gelmiştir. 18. yüzyılda ise ünlü İngiliz tasarımcı Thomas Chippendale ve diğer kabin üreticileri ahşap kaplamayı ürünlerde çokça kullanmıştır. Thomas Sheraton ve zamanın ustaları ahşap kaplamada; kiraz, maun ve cevizi zengin çalışmalarını süslemek için kullanmışlardır.
1830’da Kuzey Amerika endüstrisi ahşap kaplamayı piyano sektöründe ilk kullananlar arasında yer aldı. Sadece 100 yıl sonra John Dresser adında bir Amerikalı ahşap kaplama kesim tezgâhı için patent aldı. Bu makine yüksek hızdaki günümüz kesim tezgâhlarının atası kabul edilmektedir ve hala Kontrplak kesimlerinde kullanılmaktadır.
1980’lerin sonuna doğru makinelerin daha sık kullanımı ile beraber Kontrplak gitgide artan bir kullanım alanına sahip oldu. Kontrplak,eskiden olduğu gibi günümüzde de panel duvarlarda, dikiş makinesi kutularında, sandalyelerde, sandıklarda, piyanolarda, masa üstlerinde ve kapılarda hala kullanılmaktadır.
Sert ağaç Kontrplak, Yumuşak ağaç Kontrplaktan farklıdır ve yumuşak ağaç Kontrplak daha çok dekoratif amaçlı kullanılır. Bunun nedeni yapısının yapraklarını döken ağaçlardan ve geniş yapraklı ağaçlardan oluşmasından dolayıdır. Kiraz, Huş, Kayın, Ceviz, Kuzey Amerika Cevizi, Akçaağaç, Meşe, Kestane, Sakız ve Kavak ağaçları sert ahşaplar arasında yer almaktadır. Şu anda dünyada 90,000’den fazla sert ağaç türü vardır. Şimdilerde yumuşak yapıya sahip olan ağaç türleri dekorasyon amaçlı olarak kullanılmaktadır.
Yumuşak ağaç Kontrplak genellikle inşaat ve yapısal amaçlarla kullanılır. Yumuşak Kontrplak yaprak dökmeyen, iğne yapraklı ve Çam, Ladin veya Köknar ağacı gibi kozalaklı ağaçlarla beraber monte edilir.
1900’lerin başlarında ilk ağaç paneller üretilmiştir. Standart boyda üretilen bu paneller istenirse daha küçük boyutlarda da kesilebiliyordu. Bu ağaç paneller eskiden ve hala birçok dağıtıcı ve perakendeci tarafından kullanılmaktadır. Günümüzde standart ebat 1220mm X 2440 mm’ ve 2500x1250mm’dir ancak özel amaçlı kullanımlar için uzunluğu 1,8288 metreden 3,6576 metreye kadar değişebilmektedir.
1920 ve 1930’lardaki bilimsel gelişmeler ile beraber yapıştırıcıların kalitesi kullanılabilirliği artmıştır. 1920’lere kadar yapışkanlar sadece hayvansal ya da bitkisel kökenli idi. Deri, kemik, kan albümini, kazein ve sebze yapışkanları bunlar arasında sayılabilir. Bu devirdeki Sentetik reçinelerin gelişimi Kontrplak üretimindeki en büyük buluşlardan biri olmuştur.
İkinci dünya savaşı sırasında Kontrplak çok önemli bir rol oynamıştır. Uçakların, botların, barakaların ve silahların yapımında kullanılmıştır. Amerikan Başkanı John F. Kennedy’nin ünlü botu PT 109 ve İngiliz Mosquito bombardıman uçağı Kontrplak’tan yapılmıştır. Bu hava aracı ahşap mucize olarak bilinmekteydi ve uçuşu sırasında saatte 400 mili geçebilmekteydi ki 1941 yapımı bir uçağa göre bu akıl almaz bir hızdı. Takip eden barış yıllarında Kontrplak ve ahşap kaplama birçok endüstrinin ihtiyaçlarını karşılamaya devam etmiştir. Günümüzde kullanılan sert ağaç kontrplak ürünlerinin tam bir listesini çıkarmak bile imkânsızdır. Öte yandan sert kontrplağın kullanıldığı ortak uygulamaları arasında sandalyelerin, mutfak ve banyo dolaplarının, masaların, lambaların, duvar plaklarının, duvar panellerinin, sandıkların, bilgisayar mobilyalarının, televizyon sehpalarının ve stereo kabinlerinin kullanımını da sayabiliriz. Tahminlere göre ev ofis mobilyalarının yüzde 80 oranında sert ahşap kontrplak içerdiği düşünülmektedir.
Kar kayağı, su kayağı, kızaklar, bowling şerit kanalları, golf sopası kafaları, kaykaylar, hokey sopaları ve masa tenisi raketleri gibi bazı popüler spor ekipmanları da Kontrplaktan yapılmaktadır.
Kontrplağın çok yönlü kullanımını kanıtlamak için müzik enstrümanları (gitar, keman, …) ayakkabı topukları, tabutlar, uçak pervaneleri, römorklar gibi birbirinden bağımsız birçok örnek verilebilir. Bu liste neredeyse sonsuzdur.
Ek olarak Kontrplak impreg, compreg ve tahta plastik kombinasyonları gibi materyaller elde edebilmek için kimyasallar ile karıştırılabilir. Bu ürünler sıradan Kontrplaktan daha sert ve yoğundurlar ve örnek olarak pervaneler, kalıplar, delme aletleri, sağlam bıçak kabzaları, elektriksel yalıtkanlar, yer döşeme ve diğer ürünler için kullanılmaktadırlar.
Kaplama (ince bir ahşap katman), bir kaplamayı altta duran başka bir maddeye yapıştırılmasıdır. Bugün Ahşap kaplamanın daha karmaşık formu olan Kontrplak üç veya daha fazla katmanın 90 dereceye kadar değişen açılar ile birleştirilmesi ile oluşur. Ahşap Kaplama çapraz katmanlı olarak birbirlerine tutkal ile yapıştırılmıştır.
Ahşap kaplamanın en eski kayıtlarına Mısır’da arkeologların topraktan çıkardığı duvar resimlerinde rastlanmıştır. Mısır mumyaları da aynı şekilde kontrplak ve kaplama tahtasından yapılma mezarlara gömülmüştür. Yaklaşık 200 yıl önce Cleopatra, Julius Cesar’ı ahşap kaplamalı ve ince işçilikli bir masada ağırlamıştır. Çinliler, Romalılar ve Yunanlılar da ahşap kaplama ve Kontrplağın ilk kullanıcıları arasındadırlar.
17. yüzyılda daha etkili aletlerin çıkması ile ahşap kaplama sanatı daha işçilikli bir hale gelmiştir. 18. yüzyılda ise ünlü İngiliz tasarımcı Thomas Chippendale ve diğer kabin üreticileri ahşap kaplamayı ürünlerde çokça kullanmıştır. Thomas Sheraton ve zamanın ustaları ahşap kaplamada; kiraz, maun ve cevizi zengin çalışmalarını süslemek için kullanmışlardır.
1830’da Kuzey Amerika endüstrisi ahşap kaplamayı piyano sektöründe ilk kullananlar arasında yer aldı. Sadece 100 yıl sonra John Dresser adında bir Amerikalı ahşap kaplama kesim tezgâhı için patent aldı. Bu makine yüksek hızdaki günümüz kesim tezgâhlarının atası kabul edilmektedir ve hala Kontrplak kesimlerinde kullanılmaktadır.
1980’lerin sonuna doğru makinelerin daha sık kullanımı ile beraber Kontrplak gitgide artan bir kullanım alanına sahip oldu. Kontrplak,eskiden olduğu gibi günümüzde de panel duvarlarda, dikiş makinesi kutularında, sandalyelerde, sandıklarda, piyanolarda, masa üstlerinde ve kapılarda hala kullanılmaktadır.
Sert ağaç Kontrplak, Yumuşak ağaç Kontrplaktan farklıdır ve yumuşak ağaç Kontrplak daha çok dekoratif amaçlı kullanılır. Bunun nedeni yapısının yapraklarını döken ağaçlardan ve geniş yapraklı ağaçlardan oluşmasından dolayıdır. Kiraz, Huş, Kayın, Ceviz, Kuzey Amerika Cevizi, Akçaağaç, Meşe, Kestane, Sakız ve Kavak ağaçları sert ahşaplar arasında yer almaktadır. Şu anda dünyada 90,000’den fazla sert ağaç türü vardır. Şimdilerde yumuşak yapıya sahip olan ağaç türleri dekorasyon amaçlı olarak kullanılmaktadır.
Yumuşak ağaç Kontrplak genellikle inşaat ve yapısal amaçlarla kullanılır. Yumuşak Kontrplak yaprak dökmeyen, iğne yapraklı ve Çam, Ladin veya Köknar ağacı gibi kozalaklı ağaçlarla beraber monte edilir.
1900’lerin başlarında ilk ağaç paneller üretilmiştir. Standart boyda üretilen bu paneller istenirse daha küçük boyutlarda da kesilebiliyordu. Bu ağaç paneller eskiden ve hala birçok dağıtıcı ve perakendeci tarafından kullanılmaktadır. Günümüzde standart ebat 1220mm X 2440 mm’ ve 2500x1250mm’dir ancak özel amaçlı kullanımlar için uzunluğu 1,8288 metreden 3,6576 metreye kadar değişebilmektedir.
1920 ve 1930’lardaki bilimsel gelişmeler ile beraber yapıştırıcıların kalitesi kullanılabilirliği artmıştır. 1920’lere kadar yapışkanlar sadece hayvansal ya da bitkisel kökenli idi. Deri, kemik, kan albümini, kazein ve sebze yapışkanları bunlar arasında sayılabilir. Bu devirdeki Sentetik reçinelerin gelişimi Kontrplak üretimindeki en büyük buluşlardan biri olmuştur.
İkinci dünya savaşı sırasında Kontrplak çok önemli bir rol oynamıştır. Uçakların, botların, barakaların ve silahların yapımında kullanılmıştır. Amerikan Başkanı John F. Kennedy’nin ünlü botu PT 109 ve İngiliz Mosquito bombardıman uçağı Kontrplak’tan yapılmıştır. Bu hava aracı ahşap mucize olarak bilinmekteydi ve uçuşu sırasında saatte 400 mili geçebilmekteydi ki 1941 yapımı bir uçağa göre bu akıl almaz bir hızdı. Takip eden barış yıllarında Kontrplak ve ahşap kaplama birçok endüstrinin ihtiyaçlarını karşılamaya devam etmiştir. Günümüzde kullanılan sert ağaç kontrplak ürünlerinin tam bir listesini çıkarmak bile imkânsızdır. Öte yandan sert kontrplağın kullanıldığı ortak uygulamaları arasında sandalyelerin, mutfak ve banyo dolaplarının, masaların, lambaların, duvar plaklarının, duvar panellerinin, sandıkların, bilgisayar mobilyalarının, televizyon sehpalarının ve stereo kabinlerinin kullanımını da sayabiliriz. Tahminlere göre ev ofis mobilyalarının yüzde 80 oranında sert ahşap kontrplak içerdiği düşünülmektedir.
Kar kayağı, su kayağı, kızaklar, bowling şerit kanalları, golf sopası kafaları, kaykaylar, hokey sopaları ve masa tenisi raketleri gibi bazı popüler spor ekipmanları da Kontrplaktan yapılmaktadır.
Kontrplağın çok yönlü kullanımını kanıtlamak için müzik enstrümanları (gitar, keman, …) ayakkabı topukları, tabutlar, uçak pervaneleri, römorklar gibi birbirinden bağımsız birçok örnek verilebilir. Bu liste neredeyse sonsuzdur.
Ek olarak Kontrplak impreg, compreg ve tahta plastik kombinasyonları gibi materyaller elde edebilmek için kimyasallar ile karıştırılabilir. Bu ürünler sıradan Kontrplaktan daha sert ve yoğundurlar ve örnek olarak pervaneler, kalıplar, delme aletleri, sağlam bıçak kabzaları, elektriksel yalıtkanlar, yer döşeme ve diğer ürünler için kullanılmaktadırlar.